Dimitris Paksoglou / Reseñas

Η διακεκριμένη σκηνοθέτις και Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου Κατερίνα Ευαγγελάτου μετέφερε την υπόθεση του Ριγολέττου στην παρακμασμένη ιταλική επαρχία της δεκαετίας του ’80, όπου η διαφθορά, τα εγκλήματα και οι βιασμοί κρύβουν την πραγματικότητα μιας κοινωνίας συντηρητικής, θρησκόληπτης και προληπτικής, η οποία υποτιμά βαθιά τις γυναίκες. Με μια σκηνοθετική προσέγγιση στιβαρή και συνεπή στο λιμπρέτο και τη μουσική του έργου, η Ευαγγελάτου, με τη συνδρομή της δημιουργικής της ομάδας (σκηνικά Εύα Μανιδάκη, κοστούμια Άλαν Χράνιτελ, χορογραφία-κινησιολογία Πατρίσια Απέργη, φωτισμοί Ελευθερία Ντεκώ), παρουσίασε μια νέα πρόταση ανεβάσματος του κλασικού αυτού αριστουργήματος. Ο Λουκάς Καρυτινός διεύθυνε την Ορχήστρα της ΕΛΣ φωτίζοντας τις συναισθηματικές μεταπτώσεις και αναδεικνύοντας τη δραματική ένταση της μεγαλειώδους μουσικής του Τζουζέππε Βέρντι. Η παραγωγή σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία και αναφορικά με την υποδοχή των πρωταγωνιστών, οι οποίοι αποθεώθηκαν από το κοινό. Στον ρόλο του τίτλου ο Δημήτρης Τηλιακός έπλασε έναν τσακισμένο γελωτοποιό προσφέροντας μια σπουδαία ερμηνεία σκηνικά και φωνητικά. Η Τζίλντα της Χριστίνας Πουλίτση ήταν εύθραυστη και δραματική και ο Δούκας της Μάντοβας του Φραντσέσκο Ντεμούρο συνόψιζε με την ερμηνεία του όλη τη σήψη και την παρακμή της ανδροκρατούμενης κοινωνίας. Μαζί τους χειροκροτήθηκαν θερμά οι Πέτρος Μαγουλάς, Μαίρη-Έλεν Νέζη, Μαργαρίτα Συγγενιώτου, Δημήτρης Κασιούμης, Νίκος Κοτενίδης, Γιάννης Καλύβας, Γιώργος Ματθαιακάκης, Διαμάντη Κριτσωτάκη, Πέτρος Σαλάτας και Εβίτα Χιώτη. Η ανδρική Χορωδία της ΕΛΣ, υπό τον Αγαθάγγελο Γεωργακάτο, έδωσε μια εξαιρετική εμφάνιση, άλλοτε μυστηριώδης και συνωμοτική όπως τα μέλη της ιταλικής μαφίας, άλλοτε με γιγάντιες μάσκες Μάρλον Μπράντο από τον Νονό του Κόππολα.

Ναι, είναι ένας διαφορετικός «Οθέλλος». Όμως χωρίς φορτωμένα σκηνικά και καταιγιστική σκηνική δράση να τραβούν το βλέμμα, τα πάντα συμπυκνώνονται στη μουσική. Ο Γουίλσον με το στατικό, φορμαλιστικό πλαίσιο που δημιουργεί σε «αναγκάζει» να την ακούσεις, να κατανοήσεις μέσα από αυτήν, τις σκέψεις, τις πράξεις, το βάθος των συναισθημάτων των ηρώων της τραγωδίας. Και το αποτέλεσμα κατά τη γνώμη μου είναι απλά μαγευτικό. Η σπουδαία αυτή παραγωγή ευτύχησε να έχει τρεις εξαιρετικούς σολίστ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, στους οποίους, η απουσία σκηνικής δράσης έδωσε την ευκαιρία να αναδείξουν καλύτερα από ποτέ, το μέγεθος της φωνής τους. Ο Λετονός Αλεξάντρς Αντονένκο, ένας από τους κορυφαίους Οθέλλους της δεκαετίας παρά τα φωνητικά προβλήματα που αντιμετωπίζει τελευταία, επιβλήθηκε τόσο με τη σκηνική παρουσία του όσο και με την ερμηνεία του. Μεστή, γεμάτη δύναμη και λαμπερά ηχοχρώματα, με στεντόρειες κορυφώσεις αλλά και λυρισμό, η φωνή του παρά τις μικρές αστάθειες, σκιαγράφησε ιδανικά τον παρορμητικό χαρακτήρα του Οθέλλου και τις μεταπτώσεις του. Πραγματικά εντυπωσίασε. Ο ρόλος της νεαρής, αθώας Δυσδαιμόνας απαιτεί μια ώριμη λυρική σοπράνο, αλλά με αγγελική φωνή, ικανή να μεταπηδά από τις δυνατές υψηλές νότες στις απαλές, γεμάτες χάρη μουσικές φράσεις. Γι’ αυτό και ταίριαξε γάντι στην κρυστάλλινη φωνή της Τσέλια Κοστέα. Η ερμηνεία της είχε μια απίστευτη τρυφερότητα σε όλη τη διάρκεια της όπερας, τραγουδώντας όμως το «Ave Maria» της τελευταίας πράξης και το μελαγχολικό «Τραγούδι της Ιτιάς»-από τα διαμάντια του λυρικού ρεπερτορίου- σκόρπισε βαθιά συγκίνηση σε όλους μας. Ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος με τον όγκο, το σκοτεινό ηχόχρωμα και την εκφραστικότητα της φωνής του έπλασε έναν ραδιούργο, Ιάγο, διαβολικό μέχρις εσχάτων και μας χάρισε μερικές από τις πιο συναρπαστικές στιγμές της παράστασης με κορυφαία, την ερμηνεία του στο περίφημο «Credo in un Dio crudel». Δεν είναι τυχαίο ότι απέσπασε το πιο δυνατό χειροκρότημα. Αλλά και στους δεύτερους ρόλους, απολαύσαμε εξίσου άρτιες ερμηνείες. Ακολουθώντας πιστά τις σκηνοθετικές οδηγίες του Ρόμπερτ Γουίλσον ο Δημήτρης Πακσόγλου έπλασε έναν ευκολόπιστο Κάσσιο, ο Γιάννης Καλύβας έναν δειλό Ροδερίκο, η Βιολέτα Λούστα μια πιστή Αιμιλία και ο Πέτρος Μαγουλάς έναν ευγενή Λουδοβίκο και συνέβαλαν καθοριστικά στην εξέλιξη του σεξπηρικού δράματος. Όπως πάντα σημαντική και η συνδρομή της χορωδίας της ΕΛΣ υπό την καθοδήγηση του Αγαθάγγελου Γεωργακάτου που με τη «σκοτεινή» της παρουσία, χρωμάτισε μερικές από τις εμβληματικότερες σκηνές της όπερας. Από το πόντιουμ της ορχήστρας της ΕΛΣ ο νεότατος αλλά υπερταλαντούχος Στάθης Σούλης, έχοντας εξερευνήσει σε βάθος κάθε μέτρο της παρτιτούρας του «Οθέλλου», ανέδειξε τις ακραίες αντιθέσεις της, πότε με τις πομπώδεις εξάρσεις των χάλκινων πνευστών στις σκηνές δράσης και πότε με τη χαμηλόφωνη ένταση των εγχόρδων στις πιο λυρικές, εσωτερικές στιγμές. Του αξίζουν συγχαρητήρια…